FRANCISCO GALDÓS

Francisco Galdós Gauna naceu en Lasarte, Alava, (España), o 6 maio de 1947.

Foi un ciclista vasco que aínda que logrou poucos triunfos totais, foi un dos grandes corredores españois dos anos 70, conseguindo bos resultados en cada unha das Grandes Voltas. Estivo a piques de gañar o Xiro de Italia de 1975, cando o corredor arabés quedou a tan só 41 segundos do vencedor, Fausto Bertoglio.

Din que non gañou a carreira italiana, algo que sería histórico, por falta de mentalización e coraxe, pois estaba considerado como un corredor frío, indeciso e sen valor para lanzarse ao ataque nos momentos craves dunha determinada proba.

Naquel Xiro de Italia foi, sen dúbida, o mellor entre todos os participantes. O seu pedaleo era por entón o máis rítmico e poderoso. A sua desenvoltura na montaña era abraiante e espectacular o seu rendemento no chairo e as cronometradas. Con todo, non tivo o valor de arriscar nos momentos decisivos.

Non era nada espectacular, pero si era moi eficaz e pundonoroso, reunindo todas as virtudes para triunfar, pois era un corredor de clase e talento, aínda que lle faltaba valor.

Francisco Galdós deuse a coñecer en 1968 na Volta a Cantabria, carreira reservada ese ano aos ciclistas afeccionados. Despois dese éxito, o Kas fíchao para a tempada 1969 xunto ao segundo daquela Volta a Cantabria, Santiago Lazcano. Comezando a súa carreira como profesional en 1969 no KAS de Dalmacio Langarica, equipo que se convertería nun dos máis fortes do panorama ciclista.

Xa na súa primeira tempada co Kas, os dúas recentes fichaxes intercámbianse os postos conseguidos o ano anterior como afeccionados na mesma Volta a Cantabria. Galdos, ademais, nesta mesma tempada sóbese ao podio na Volta á Rioxa, onde quedou terceiro.

 Non sendo convocado para disputar a Volta a España, Galdos fai a súa estrea na Dauphiné Libéré de 1969. O resultado tan prometedor que conseguiu ao obter a oitava posición a 4'58" de Raymond Poulidor, sendo o primeiro español e obviamente do seu equipo, Langarica decide incluílo na lista do KAS para o Tour de Francia.

O debut de Galdos no Tour, con 22 anos e sen apenas experiencia en carreiras profesionais, é digno de encomio. No prólogo de Roubaix, alleo á expectación espertada pola reaparición de Eddy Merckx tras o seu polémico positivo no Xiro, Paco Galdos só cede 42” en máis de 10 quilómetros ante Rudi Altig, o vencedor, marcando o 19º mellor tempo.

Pero xa na primeira etapa, co fatídico pavés, Galdos perde máis de 4 minutos. Só 7 corredores chegarían despois del. O labor de Galdos sería clara a partir dese momento: axudar no posible aos seus líderes Gregorio San Miguel e Antonio Gómez do Moral.

Perdido na xeral, asiste como todos á sensacional exhibición de Merckx no Balón de Alsacia, na 6ª etapa. Só Joaquín Galera e Altig sálvanse da escabechina e Galdos, no posto 22º, “só” perde 5’18”.

Na primeira etapa de alta montaña, con final en Chamonix, o mozo Galdos, xunto con Lazcano e Gandarias, chega cos mellores, no 6º posto a 1’33” de Roger Pingeon. A pesar da mala actuación dos seus líderes, o KAS empeza a demostrar que os seus mozos cachorros prometen.

Pero Galdos e Lazcano son iso, mozos cachorros, e tan só Gandarias líbrase da nova escabechina dos capos Merckx, Gimondi e Pingeon na etapa seguinte con chegada a Briançon coa Madeleine, o Télégraphe e o Galibier.

No resto do Tour, Galdos tentaría axudar e seguir o ronsel de Andrés Gandarias, autor dunha sensacional carreira, onde acabaría 5º na xeral. Na mítica etapa de Mourenx, onde Merckx escribiría a súa páxina máis épica no Tour , Galdos perdeu máis de 30 minutos, a pesar diso o mozo vitoriano terminaria nun máis que honroso 21º posto en París.

1970 preséntase para Galdos como a tempada da reválida. O seu debut na Volta a España perfílao como un corredor de probas por etapas, quedando 6º a pouco máis de 3 minutos de Luís Ocaña.

A confirmación vénlle no Tour. Ausente Lazcano e cun Gandarias non tan brillante como no 69, Paco Galdos consegue entrar no Top 10 por primeira vez, finalizando 9º a case 22 minutos do intocable Merckx.

Non é Galdos un corredor de grandes alharacas, pero a súa regularidade na alta montaña (en catro etapas chega entre os 10 primeiros) e o seu máis que aceptable comportamento contra o crono, fan del un valor firme para as grandes voltas e desde logo o máis apto do seu equipo, como o demostra o feito de ser o mellor tanto en Volta como en Tour.

A tempada 1970 acabará para Galdos cun magnífico segundo posto, tras Franco Bitossi, na Volta, demostrando todo o devandito anteriormente.

En 1971, outra nova promesa recala no KAS: José Manuel Fuente. Langarica reserva a Galdos para a disputa do Xiro de Italia, carreira á que o equipo vitoriano acode por primeira vez.

O acerto é total. Se os seus compañeiros Fuente, López Carril e Perurena levan as flores outorgadas aos vencedores de etapa, é Galdos quen obtén un soberbio 4º posto final (a 4’27” de Gösta Petterson) que non fai senón reafirmar que, non será un gañador de etapas, pero é unha garantía de regularidade nas grandes voltas.

Por iso, aos seus 24 anos, é requirido para disputar o seu terceiro Tour de Francia. El sabe que non é un líder e menos agora que o Tarangu acapara todas as miradas polos seus grandes dotes de escalador. Pero Galdos é unha máquina de regularidade e logra terminar o Circuíto en 11º lugar, por detrás iso si de Vicente López Carril, outra nova promesa que cumpre.

E é que Langarica logrou conformar un equipazo con mozos aparentemente saídos da nada: Fuente é a estrela cos seus mazazos na alta montaña, Miguel Mari Lasa e Perurena son meigos no sprint, pero López Carril, Lazcano e sobre todo Galdos son os máis regulares. Sen esquecernos de José Antonio González Linares, capaz de subírselle ás barbas ao mismísimo Eddy Merckx contra o crono.

Á Volta de 1972 acoden todas as “estrelas” do KAS. Merece a pena repasar o cadro de persoal: Fuente, Galdos, González Linares, Lazcano, Lasa, López Carril, Jesús Manzaneque, Perurena, Pesarrodona (outra nova fichaxe) e Nemesio Jiménez.

O festival KAS é impresionante: etapas, camisolas amarelas, regularidade, montaña, clasificación por equipos. Lasa e Perurena intercámbianse o liderado ata a xesta de Fuente en Formigal. Paco Galdos, quizá impresionado polo nivel dos seus coequipiers, dá a de cal por primeira vez nunha gran volta: só na subida a Arrate dá a talla e queda relegado a un desapercibido 19º posto na xeral.

Así as cousas, e con Fuente como indiscutible líder da formación vitoriana, o mesmo cadro de persoal, con Francisco Javier Galdeano por Nemesio Jiménez, volven presentarse ao Xiro de Italia.

E esta vez, Paco Galdos volve por onde adoitaba. As flores lévanllas Fuente ou Lasa, pero el consegue escalar un posto respecto de 1971 e subir ao podio por primeira vez nunha grande, intercalado entre Fuente e López Carril.

 Ademais, hai dous segundos postos en dúas etapas consecutivas de alta montaña. Na primeira, en Livigno, a punto está de darlle un susto ao gran Merckx, chegando tan só a 18” do caníbal. Na segunda, no Stelvio, Galdos é o único capaz de seguir a Fuente e, o máis importante, descolga ao mismísimo Merckx, que chega con López Carril un minuto e medio despois que el.

Coas súas figuras exhaustas de tanto espremelas, o KAS non acode ao Tour de 1972 e Galdos acabará a tempada adxudicándose as súas dúas primeiras vitorias como profesional: o Trofeo Masferrer e o Memorial Galera. O home da regularidade, da modestia, por fin levanta os brazos en gañador, aínda que sexa en probas de segunda fila.

No Xiro de 1973, novamente 4 integrantes do potente Kas ( Pesarrodona, outra vez 4º, Lazcano, Fuente e Galdos) finalizan entre os 10 primeiros, pero esperábase máis, sobre todo do Tarangu. Galdos retrocede ao 9º posto e tan só déixase ver na etapa de Aldano (onde chega 5º tras Lazcano). No Tour, o dominio de Ocaña é tal que os homes do KAS quedan eclipsados a un segundo plano, a pesar do podio de Fuente. Galdos terá a súa peor actuación desde 1969: 20º a case unha hora do conquense de Mont-de- Marsan.

Unha pírrica vitoria no Gran Premio de Leganés e un 4º posto na Volta a Suíza (onde se rende outra vez ante a estrela do Tarangu) será o único destacable de Galdos nese 1973.

En 1974 Galdos volve facer Xiro e Tour, pero o vitoriano parece en caída libre: un máis que mediocre 17º posto no Xiro e primeiro abandono no Tour, onde tan só destaca na etapa de Serre-Chevalier gañada por López Carril e na que chega detrás, xunto a Merckx e o seu novo compañeiro Gonzalo Aja.

Aos seus 27 anos, parece condenado a non asomarse máis polos primeiros postos das carreiras por etapas e a súa figura está totalmente eclipsada por Ocaña, Fuente e compañía.

 Con todo, 1975 foi a mellor tempada da súa carreira. No programa, outra vez Xiro e Tour. Como preparación á gran rolda italiana acode por segunda vez á Volta a Romandía, xunto a López Carril. E alí atopamos a un Galdos non só renacido, senón capaz de conseguir a súa primeira vitoria de etapa nunha volta e de adxudicarse o triunfo definitivo, derrotando nada menos que ao gran Eddy Merckx. A esta proeza hai que engadirlle a etapa do paso do Stelvio no Xiro de Italia, primeira e única vitoria de etapa que logrou nunha das grandes voltas.

No emocionante Xiro de Italia de 1975, orfo de Eddy Merckx e de Francesco Moser, desexosos de vencer no Tour, Francisco Galdós liderou a clasificación xeral desde a cuarta ata a duodécima etapa. Giovanni Battaglin, que vencera na décimo terceira etapa e púxose líder, tivo un inesperado derrube na seguinte, que gañou un semidesconocido Fausto Bertoglio, quen pasou a vestir a maglia rosa. A carreira non se decidiu ata a última etapa na que se chegaba ao temido Paso do Stelvio. Galdós, que reducira notablemente o seu atraso respecto de Bertoglio nas etapas anteriores, atacou novamente, pero o ciclista italiano logrou resistir e o español, aínda que gañou a etapa, debeu conformarse coa segunda praza da xeral, por diante de Felice Gimondi e Roger De Vlaeminck, pero a 41 segundos de Bertoglio. Francisco Galdós compartiu ademais a maglia verde, outorgada ao líder da clasificación da montaña, con Andrés Oliva.

En 1976 volve facer Xiro e Tour. No Xiro pronto se descolga da loita pola vitoria e sómese no máis profundo anonimato, terminando no posto 18º a case media hora do “vello” Gimondi.

Con todo, no seu 7º Tour, lograría a súa mellor clasificación ata entón ao ocupar o 6º posto final. Sería 3º en Alpe d’Huez, só por detrás de Zoetemelk e dun Van Impe que ese día se enfundaria a camisola amarela por primeira vez. Faría outra gran etapa ao día seguinte con final en Montgenèvre, con Lautaret e Izoard no camiño, chegando 4º tras Zoetemelk, Thévenet e Van Impe.

Ao terminar os Alpes, Galdos marcha 5º da xeral a 2’04” de Van Impe. Ten aínda posibilidades de triunfo, pero na etapa reina dos Pireneos, con final en St. Lary Soulan, onde Ocaña saca por última vez a súa caste e onde Van Impe asesta o golpe definitivo ao Tour, o bo de Galdos déixase 10 minutos, chegando xunto ao seu compañeiro López Carril. Aí se esfuman todas as súas opcións e o resto do Tour non terá maior transcendencia.

1976 acabaría para Galdos cunha vitoria na Volta a Cantabria, 8 anos despois de gañar en afeccionados.

En 1977, Paco Galdos cumpre 30 anos e parece destinado a encarar o seu ocaso. En calquera caso, facer dúas grandes voltas ao ano antóllase xa demasiado e decide dedicarse en exclusiva ao Tour.

A decisión non pode ser máis acertada. O Tour de 1977 será o mellor da súa longa carreira. O seu 4º posto final, lonxe iso si do podio, é unha gran recompensa á súa traxectoria na Grande Boucle. Como é habitual, volve destacar pola súa regularidade, aínda que esta vez tamén logra facer grandes cronos: 6º na cronoescalada a Avoriaz (a 36” de Van Impe) e 9º na crono larga de Dijon (a 3’04” de Thévenet). Tamén fai unha gran subida a Alpe d’Huez, onde chega 4º.

Antes de finalizar a tempada Volve gañar a sua Volta fetiche, a Volta a Cantabria.

Para 1978 Galdos decide novamente centrarse no Tour, onde debe defender a excelente cuarta praza do ano anterior. Fai 3º na Dauphiné e a súa regularidade permitiralle acabar de novo entre os 10 primeiros no Tour (7º a 17 minutos da nova estrela, Hinault), pero xa sen xogar ningún papel destacado. Os seus 31 anos empézanlle a pasar factura.

A vitoria na Volta á Rioxa permítelle non irse de vacio nesta tempada.

A tempada 1979 vai ser a súa última tempada no KAS. A pesar dos seus 32 anos, Paco Galdos volve facer ese ano dúas grandes voltas. Pero esta vez serán Volta e Tour.

Por incrible que pareza, Galdos non participaba na Volta desde 1972, esta sería a súa terceira participación e non sería en balde. O vitoriano desmentiría a aqueles que lle chamaban vello e lembraría a todos a súa gran regularidade nas grandes voltas.
Galdos regresaba á Volta pola porta grande sendo o único que puxo en aprietos ao incombustible Joop Zoetemelk.

 Nin sequera o seu novo compañeiro e xefe de filas Lucien Van Impe faríao mellor que el. Ao final, Galdos é 2º en Madrid a 2’43” de Zoetemelk. A pesar de volver facer 3º na Dauphiné (aínda que a case 12 minutos de Hinault), no Tour Galdos confirma o que moitos se temían: xa non pode con dúas grandes roldas nun ano. Terminaría nun máis que mediocre para el 28º posto, a case hora e media do Caimán.

A finais de 1979, o mítico equipo KAS, onde Galdos militou toda a súa vida, desaparece. Pero Paco decide continuar e ficha polo Kelme de Pepe Quiles e Rafa Carrasco. Insiste en participar en Volta e Tour.

Na Volta, onde leva os galóns do novo equipo ilicitano, terminaría nun honroso 8º posto. Tres Top 10 en catro participacións non é un mal balance. Pero é o seu novo compañeiro Pedro Torres, outro veterano do pelotón, o que lle birlaría o protagonismo, terminando segundo en Madrid tras o sorprendente Faustino Rupérez.

Por iso é Pedro Torres o líder do equipo para o Tour, onde loxicamente debuta o Kelme. Galdos está ante o seu 11º Tour e o que sería o último da súa dilatada carreira. A súa despedida non puido ser máis triste ao ter que abandonar cando só levaban disputadas 5 etapas. Xa na terceira, camiño de Lieja, deixábase máis de 15 minutos co coche escoba e empeza a comprender que o seu idilio co Tour tocaba ao seu fin. Sería ao deixar Bélxica, preto de Lille e debido a unha caída cando Galdos decide dicir adeus para sempre ao Tour e ás grandes voltas por etapas.

Tras a súa retirada do deporte profesional, desde o ano 1981 rexenta en Vitoria- Gasteiz unha pizzería chamada “Pizzeria Dolomiti”, polo que se ve, non veu e vacio de Italia.

En 1968 con só 21 anos e como afeccionado gañou o Circuito de Mallorca, máis dúas etapas e a Volta a Cantabria proba desaparecida que entón estaba reservada aos amateurs.

Profesional de 1969 a 1981 durante os cales participou once veces no Tour de Francia, seis no Xiro de Italia e catro na Volta a España, obtendo tres podios (dous no Xiro e un na Volta) e quedando doce veces entre os dez primeiros da clasificación (cinco veces no Tour, catro no Xiro e tres na Volta).

TRIUNFOS: 1972, vencedor do Memorial Manuel Galera e do Trofeo Masferrer.

1973, vencedor do Gran Premio de Leganés.

1975, vencedor da Volta a Romandía, máis unha etapa, do Gran Premio do Ouro, dunha etapa do Xiro de Italia e da Subida a Arrate.

1976 e 1977, vencedor da Volta a Cantabria.

1978, vencedor da Volta á Rioxa e unha etapa da Volta a Cataluña.

XIRO DE ITALIA: 1971 (4º), 1972 (3º), 1973 (9º), 1974 (17º), 1975 (2º, máis unha etapa e o Premio da Montaña ex aequo con Oliva) e 1976 (18º).

TOUR DE FRANCIA: 1969 (21º), 1970 (9º), 1971 (11º), 1973 (20º), 1974 e 1975 retírase, 1976 (6º), 1977 (4º), 1978 (7º), 1979 (28º) e en 1980 abandona.

VOLTA A ESPAÑA: 1970 (6º), 1972 (19º), 1979 (2º) E 1980 (8º).

Outros resultados dignos de mención: 1969, segundo na Volta á Rioxa. 1970, segundo na Volta a Cataluña e terceiro no Gran Premio de Villafranca. 1972, segundo na Volta a Cantabria. 1973, segundo na Volta á Rioxa e terceiro na Volta a Bélxica.

EQUIPOS: 1969-1975 Kas- Kaskol. 1976-1979 Kas- Campagnolo. 1980-1981 Kelme.