PAUL DEMAN

Paul Deman naceu en Rekken, Flandes Occidental (Bélxica), o 25 de abril de 1886. Faleceu en Autrijve (Bélxica) aos 72 anos o 31 de xullo de 1961.

Foi un ciclista belga que naceu a poucos centos de metros do límite lingüístico francés, pero na parte flamenca. Moi bo rodador e velocista de gran clase e o gañador da primeira edición do Tour de Flandes. Todos lle chamaban “Pol” en puro Flandes. Foi un home feito a si mesmo, de carácter pechado e algo huraño, de conviccións tan fortes como ese acento xermano que lle prexudicaría no futuro.

Paul ou “Pol” Deman pronto mostra a súa afección á bicicleta, converténdose nun dos amanteurs máis prometedores do país; vence noTour de Bélxica mentres aínda compaxina adestramentos co seu traballo como fabricante de alfombras. En 1909 a súa actuación foi fastuosa: gaña seis das sete etapas, escapándoselle a que terminaba na súa Rekken natal. Xa o destino burlón, empezaba a rebuldar co taciturno Pol.

En 1911 debuta no Tour de Francia e termina 13º da Xeral, unha boa posición nunha proba que xamais chegaría a dominar, porque o seu eran as Clásicas, esas grandes probas dun día que parecen feitas para soportar dor e sufrimento. Iso era o seu, canto peor, mellor. Foi desa forma como venceu en 1913, entrando na historia ao impoñerse na primeira edición da De Rolde van Vlaanderen ou Tour de Flandes, a carreira coa que o orgullo flamenco pretendía competir coa decana Lieja-Bastoña-Lieja, o monumento francófono de Bélxica. E o que comezou aquel 25 de maio non é senón unha lenda, a dunha carreira por encima dos canons da modernidade, a dunha clásica especial, con aroma a antigo e a cervexa, que coroou nesa primeira edición a un dos seus.

O mozo Pol Deman non o tivo fácil para entrar vencedor tras os 324 quilómetros de percorrido cos que a organización separara Gante de Mariakerke, un suburbio desa mesma cidade. Quizais o máis complicado fóra bater no sprint final aos seus catro compañeiros de escapada, na estreita pista de cinza de Mariakerke, curiosamente todos eles belgas, todos flamencos.  Realmente foron seis os ciclistas que entraron na cabeza ao velódromo improvisado e construído ao redor dun estanque moi bucólico con carpas e cisnes. O problema foi que un dos ciclistas chegaba tan fatigado polo esforzo que, nun requiebro, acabou caendo á auga espantando aos peixes, as aves e a todo o que se movese. Ante os ollos estupefactos do público, o vitorioso sprint final de Pol Deman case pasa desapercibido. Non importou, a carreira contara cun enorme seguimento,  miles de persoas cubriron as cunetas e o nome de Paul Deman quedaría para sempre como o pioneiro.

Un ano despois, en 1914 tamén se fai coa vitoria na mastodóntica Bordeus-París con nada menos que 592 quilómetros de percorrido.

Con todo, entrar na Historia non garante facelo na Lenda, porque  unha nútrese de libros cheos de notas ao pé de páxina e a outra está feita con retales da memoria común. E o que fixo a Paul Deman na lenda non foi ningunha carreira, senón a Gran Guerra.

A historia de Paul Deman é unha desas historias que ningún novelista tomaríase a molestia de escribir. 

Para que, se ía esnaquizar por completo a presunción de verosimilitud da obra. Porque foi ciclista dos bos, foi espía durante a Primeira Guerra Mundial, os alemáns condenárono á morte e salvouse, máis tarde os ingleses tamén condenárono á morte e tamén se salvou, volvendo competir con enorme éxito. Por iso é, que este é un deses contos que como mellor se cóntan é á calor da fogueira, gozando de como a realidade lle fai cóxegas á ficción, por iso é, que merece a pena que este heroe da resistencia na Primeira Guerra Mundial non caia no esquecemento.

As nacións necesitan heroes e necesítanos cando estes son novos, cando aínda non formaron do todo a súa personalidade e están a crear as arestas do que mañá será historia ou mito, dependendo de quen o conte.

Cando se desata a Primeira Guerra Mundial, Alemaña pasa literalmente por encima da neutral Bélxica. Primer erro de cálculo que cometen, por aí empézaselles a torcer o seu infalible Plan Schlieffen. Pensaban cruzar o pequeno país en poucas horas e chegar case sen baixas á fronteira francesa: Nada diso ocorreu: a resistencia belga é feroz, e nalgúns pobos as moito mellor preparadas tropas alemás teñen que ir casa por casa derrotando a milicias mal armadas e sen adestramento algún. O comportamento do Exército Imperial resulta especialmente cruel nestes primeiros compases da guerra, provocando un movemento de repulsa internacional. Dise poucas veces, pero esta resistencia suicida permite aos franceses ordenar as súas propias defensas, impedindo unha invasión alemá moito máis profunda no Hexágono…

Mentres isto sucede, o noso heroe, continúa adestrando. Pero non o fai por manter a forma física, senón por un motivo máis importante.  Aínda que sexa  outro deses puntos apenas lembrado pola historia convencional, Bélxica xamais estivo baixo completo control alemán. Nunha pequena zona do Flandes Occidental os combates foron crus e constantes durante os catro anos de guerra. De aí a importancia dos espías, un deles era Pol Deman formando parte da chamada Dama Branca, unha liña de resistencia subterránea organizada por Henry Landau, axente da intelixencia británica, que cooperaba cos aliados en Bélxica e o norte de Francia. O labor de Paul dentro da mesma era sinxela: tiña que aproveitar as súas longas cabalgadas en bicicleta para levar documentos e información sobre os movementos das tropas alemás. O sitio onde o mozo Paul gardaba aqueles valiosísimos arquivos non podía  ser máis discreto: un dente de ouro oco que tiña desde facía anos? Outros levaban fabas escritas, mensaxes dentro de pastillas de xabón en escobas ocas…

A súa intelixencia e forza, unida á súa rapidez sobre a bicicleta levoulle a completar nada menos que catorce misións con éxito.

Pero a fortuna terminóuselle unha tarde de novembro do ano 1918, cando unha patrulla alemá somételle a unha inspección especialmente meticulosa, descubríndolle a verdadeira razón daquelas viaxes. É arrestado e conducido á prisión de Leuven, ao leste de Bruxelas, onde rapidamente organízase o seu xuízo. O tribunal alemán atópao culpable de traizón e condénao á morte. Fusilarano ao día seguinte. A súa sorte, a sorte do heroe, está botada.

Ou non, porque o día do seu xuízo é o 10 de novembro de 1914, e o momento fixado para o seu fusilamento é o 11 de novembro pola tarde. Precisamente ese día, ás once da mañá, asínase o Armisticio de Compiégne. Noutras palabras, nesas 24 horas entre o proceso e a execución termínase a Primeira Guerra Mundial. A sentenza non se leva a cabo. O noso Paul “Pol” Deman, sobrevive á súa primeira morte.

Uns días despois o Exército británico libera aos reos que aínda están na prisión de Leuven. Non se sabe moi ben a razón, pero alguén se toma especiais molestias con el. Quizais fose o seu aspecto forte e atlético, quizais o pechado acento alemán que a súa orixe flamenca lle conferia, quizais fose algunha mala contestación do rebelde ciclista. O caso é que os ingleses creeno un alemán, e deciden continuar coa execución. Pol Deman volve ser un condenado á morte, que espera outro día máis sentado na mesma cela onde os seus inimigos encerráronlle e donde agora vixíanno os seus aliados.

Sentado no catre da súa cela. Escoita pasos que se achegan, botas recias de militar. Ábrese a porta e Pol levántase para afrontar o futuro. O soldado que está fronte a el, con uniforme inglés cheo de medallas, rubicundo aspecto de sajón saudable, gafitas pequenas sobre ollos de arquiveiro, sorrí. “Salvouse”, escoita en acento pechado.

Afortunadamente para el, chegara unha carta da Autoridade belga, explicando a súa verdadeira identidade e importancia durante a guerra. Así é como por segunda vez en poucas semanas consegue sobrevivir á súa segunda morte. Pol suspira e comenta: “terei que empezar a afacerme a estas situacións”.

Entre esta, e a terceira, a definitiva, esa que llo levou en 1961, moitas cousas positivas pasáronlle ao bo de Paul Deman como xa queda dito nesta biografía.

Tamén recibiu a Cruz de Guerra do Goberno francés en agradecemento aos servizos prestados.

Tras a súa retirada do ciclismo profesional convértese en adestrador de ciclismo.

Pero ata o último día, ata ese postrer final  que lle sorprendeu en Outrijve, no seu Flandes natal, onde abrira unha tenda de bicicletas, sempre será lembrado por ser o primeiro ciclista en gañar a De Rolde van Vlaanderen ou Tour de Flandes.

Iste e o home que se burlou ata en dúas ocasións da morte. Que non é pouco.

Profesional de 1911 a 1925 durante os cales os seus éxitos máis importantes foron a vitoria no Tour de Flandes, a París-Roubaix e a París-Tours.

TRIUNFOS: 1911, vencedor da Sait Eloois Vijve e da St. Trond.

1913, vencedor do Tour de Flandes e da Estrela Caroloregienne.

1914, vencedor da Bordeus-París.

1920, vencedor da París-Roubaix.

1923, vencedor da París-Tours.

Nunca participou no Xiro de Italia nin na Volta a España.

TOUR DE FRANCIA: 1911 (13º), 1913 (14º), participou tamén nas edicións de 1914 e 1923 retirándose en ambas.

Outros resultados dignos de mención: 1913, segundo no Campionato de Bélxica de fondo en ruta.

EQUIPOS: 1909-1910 Saphir Cycles. 1911-1912 Individuale. 1913 Automoto e Depas Cycles. 1914 Alcyon-Dunlop. 1915-1921 Individuale. 1922 Autonomo. 1923 Ou. Lapice e 1924 A Française.